دندانپزشکان روکش های دندانی را به عنوان راهی برای محافظت از دندان های شکسته، آسیب دیده و یا دارای ناهنجاری (کج، فاصله دار) به کار می برند. این روکش های دندانی همچنین می توانند برای پوشش دندان هایی که دچار پوسیدگی زیادی شده و یا تغییر رنگ زیادی داشته اند، به کار برود.
هنگامی که بحث جنس روکش به میان می آید، روکش های متداولی از جمله روکش پرسلن، رزین کامپوزیت، روکش فلزات (PFM) برای این کار وجود دارند و یکی از روکش های با دوام روکش زیرکونیا می باشد که در این مقاله به معرفی آن می پردازیم.
روکش زیرکونیا چیست؟
زیرکونیا ماده تقریبا جدیدی برای درمان های ترمیمی دندان می باشد. این ماده یک نوع سرامیک؛ یا به عبارت دقیق تر، اکسید زیرکونیوم است که از پرسلن و برخی از آلیاژهای فلزی قوی تر تشکیل می شود. روکش های زیرکونیا نسبت به نمونه های سرامیکی خود فشار و آسیب کمتری وارد می کنند.
هرچند زیرکونیا به عنوان یک روکش سرامیکی شناخته می شوند، اما از فلزی مقاوم که زیردسته تیتانیوم به شمار می آید ساخته می شود. محبوبیت روکش زیرکونیا به دلیل مزایای تاییدشده زیادی که دارد، بیشتر شده است.
همچنین یک مطالعه در همین سال 2021 توسط انجمن دندانپزشکی آمریکا نشان داد که 99 درصد از دندانپزشکان از این ماده معدنی کریستالی برای ترمیم دندان ها استفاده می کنند.
دلایل استفاده از روکش زیرکونیا
عوامل متعددی می توانند دندان ها را فرسوده یا خراب کنند. بهداشت پایین دهان، صدمات فیزیکی و بالا رفتن سن، از دلایل اصلی آسیب به دندان ها می باشد. همچنین عادت دندان قروچه، کراس بایت و جویدن اجسام سخت مانند یخ، نیز ممکن است باعث از دست رفتن فرم مناسب دندان ها شود.
قرار گرفتن روکش زیرکونیا به سلامت دندان طبیعی کمک نمی کند، اما از پوسیدگی بیشتر آن جلوگیری کرده و ظاهر دندان آسیب دیده را بهبود می بخشد. دندانپزشکان از روکش زیرکونیا برای رفع بسیاری از مشکلات دندانی استفاده می کنند.
رایج ترین این مشکلات ترمیم ظاهر دندان آسیب دیده و یا شکسته، ایمپلنت های دندانی و پر کردن کانال ریشه دندان می باشد.
دندانپزشکان برای ترمیم دندان هایی که آسیب زیادی دیده اند، اغلب روکش زیرکونیا را انتخاب می کنند. این روکش ها به دلیل استحکام، دوام و زیبایی فوق العاده شان، بیشتر از PFM های معمولی استفاده می شوند. برخی از دندانپزشکان به طور اختصاصی از زیرکونیا برای ترمیم های سرامیکی استفاده می کنند.
اکثر روکش های دندانپزشکی از روکش های معمولی PFM هستند، اما روکش های زیرکونیا به تدریج در حال جایگزین شدن هستند. از آنجایی که روکش های زیرکونیا زیبایی فوق العاده ای دارند و عملا قابل خراب شدن نیستند، زیرکونیا به محبوب ترین ماده برای ساخت تاج دندان و سایر ترمیم ها تبدیل شده است.
مزایای روکش زیرکونیا
استحکام بالا
یکی از بزرگترین مزایای روکش زیرکونیا استحکام و دوام آن می باشد. از آنجاییکه دندان های عقبی فشار زیادی را برای جویدن تحمل می کنند، مهم است که روکششان از یک مادۀ با دوام و محکم ساخته شده باشد.
زیرکونیا با دوام ترین سرامیک یکپارچه است؛ سرامیکی که بدون مواد اضافی ساخته شده است. در مقایسه با سرامیک های شیشه ای و کامپوزیت دندانی، زیرکونیا مقاوم تر و محکم تر است. این ویژگی ها مانع ترک خوردن و خرد شدن تاج دندان و هم دندان های اطراف می شود. زیرکونیا دارای ظرفیت محافظتی بهتری است که می تواند فشار بیشتری را نیز تحمل کند.
طول عمر بالا
بر اساس یک آزمایش رندوم و کنترل شده در سال 2017 که در یک مجله دندانپزشکی منتشر شد، روکش های زیرکونیا در طول مدت 5 سال از نظر استحکام به اندازه روکش های فلزی خوب عمل کردند.
زیست سازگاری
زیرکونیا روکشی است که زیست سازگاری خوبی با بدن انسان دارد. بدین معنا که احتمال بسیار کمی وجود دارد که بدن افراد نسبت به آن واکنش ایمنی نشان دهد و دچار التهاب شود.
معایب روکش زیرکونیا
عدم تطبیق پذیری
یکی از معایب روکش زیرکونیا شاید ظاهر مات آن باشد که می تواند ظاهر آن را مثلا به اندازه روکش لمینت طبیعی نشان ندهد. این موضوع به ویژه در مورد روکش هایی که تنها از زیرکونیا ساخته شده اند، بیشتر مشهود است. بنابراین شاید گزینه خوبی برای دندان های جلویی محسوب نشود.
سایش احتمالی بر روی دندان های دیگر
برخی دندانپزشکان به دلیل اینکه ممکن است سختی زیرکونیا باعث ساییدگی دندان های مخالف شود، در استفاده از روکش زیرکونیا در برخی شرایط مردد بوده اند. با این حال مطالعه ای در سال 2012 در مجله دندانپزشکی نشان داد که پرسلن فلدسپاتیک بسیار بیشتر از سرامیک زیرکونیا باعث ساییدگی مینای دندان های مخالف می شود.
انواع زیرکونیا مورد استفاده برای روکش
روکش زیرکونیا با پرسلن
زیرکونیا به دلیل مات بودن موادش، ممکن است به اندازه روکشی مانند لمینت طبیعی به نظر نرسد. به همین دلیل است که برخی از دندانپزشکان هنگام ساخت روکش، پرسلن را روی زیرکونیا قرار می دهند. روکشی که از زیرکونیا با لایه ای از پرسلن ساخته شده باشد، ظاهر طبیعی تری به آن می بخشد که می تواند به راحتی با سایر دندان های طبیعی اطرافش هماهنگ شود.
روکش زیرکونیا HT
روکش زیرکونیا HT (High Translucent) ، بسیار مستحکم تر از روکش های فلزی PFM است و شفافیت طبیعی را حفظ می کند.
این نوع روکش به طور 100 درصد، فاقد فلز است، مزیتی که از تیرگی لثه جلوگیری می کند و این ویژگی باعث می شود، در صورت عقب نشینی لثه، برخلاف روکش های فلزی ظاهر تیره ای در خط لبخند ایجاد نشود. روکش های زیرکونیا HT ظاهر طبیعی و زیبایی دارند و می توانند با هر سایه ای هماهنگ شوند.
