دندان ها ممکن است بر اثر عوامل مختلف نسبت به سرما و گرما حساس شوند. یکی از دلایل رایج حساسیت دندان ها، پوسیدگی دندانی می باشد. روی سطح دندان یک لایۀ بسیار سخت به نام مینا وجود دارد که از عاج دندان محافظت می کند. با مصرف زیاد مواد غذایی ترش و شیرین و ترشح اسید در دهان، مینای دندان به تدریج از بین می رود. هنگامی که مینا از بین برود، پس از برخورد مواد غذایی با پالپ دندان، حساسیت دردناکی ایجاد می شود. ترک های دندانی یکی دیگر از دلایل حساسیت دندان ها می باشد. مسواک زدن نادرست و آسیب های فیزیکی به دندان نیز باعث به وجود آمدن حساسیت دندانی می شوند. در اینجا به بررسی علت های مختلف حساسیت دندان ها به سرما و گرما می پردازیم. کلینیک تخصصی دندانپزشکی مادر با در اختیار داشتن کادر پزشکی مجرب و متخصص همه روزه از شنبه تا پنج شنبه آماده خدمت رسانی در همه زمینه های دندانپزشکی و همچنین حساسیت دندانی به مراجعه کنندگان عزیز می باشد.
ترشی ها و غذاهای اسیدی
مصرف زیاد غذاهای اسیدی که معمولاً شامل ترشیجات هستند، باعث حساسیت دندانی می شود. مصرف افراطی این مواد برای دندان ها مضر است و به تدریج باعث پوسیدگی آن ها می شود. در صورتی که با تشخیص دندانپزشک، دندان نیاز به ترمیم نداشته باشد، خمیردندان های ضد حساسیت می توانند تا حد زیادی موثر باشند. مواد غذایی اسیدی شامل مرکبات، گوجه، پنیر، خامه ترش، لواشک و … هستند که چنانچه به صورت افراطی مصرف شوند، باعث حساسیت دندانی و در نهایت پوسیدگی دندان می شوند.
ترک های دندانی؛ یکی دیگر از دلایل حساسیت دندان به سرما و گرما
ترک دندانی ممکن است بر اثر عوامل مختلفی به وجود بیاید. شکستن آجیل و یخ با دندان، پر کردن های مکرر و عمیق دندان و بیماری های لثه از دلایل به وجود آمدن ترک های دندانی هستند. هنگامی که این ترک ها روی دندان ظاهر می شوند، دندان نسبت به سرما و گرما حساس می شود. چنانچه این ترک ها کوچک باشند، ممکن است مشاهده نشوند، اما بعداً به مرور زمان با تغییر رنگ دندان ها خود را نشان دهند. این ترک های کوچک در صورت درمان نشدن عمیق تر می شوند و در نهایت به ریشه دندان رسیده و می توانند باعث شکستن دندان شوند. ترک های دندانی انواع مختلف دارند و نوع آن ها توسط دندانپزشک قابل تشخیص است. انواع ترک های دندانی شامل ترک عمودی، ترک عمودی عمیق، ترک مٌورب و ترک کاسپ هستند. ترک های عمودی از ریشه دندان شروع شده و به سمت تاج دندان می روند. این ترک ها شدیدترین نوع ترک دندانی محسوب می شوندو احتمال زیادی دارد دندان بر اثر آن شکسته شود، که این مورد بسته به عمق ترک دارد. ترک های اٌریب درد زیادی ندارند و تنها تاج دندان را درگیر می کنند. اما چنانچه ترک اٌریب زیر خط لثه اتفاق بیافتد، دردناک می شود و در این شرایط نیاز به درمان فوری دارد. ترک کاسپ به شکستگی تکه ای از دندان یا لب پریدگی های دندانی گفته می شود که غالباً با درد همراه نیستند و آسیبی نیز به ریشه دندان نمی رسانند.
مسواک زدن با روش غلط و حساس شدن دندان
مسواک زدن بیش از حد و یا نادرست باعث آسیب به مینای دندان و فرسایش آن می شود. این روش با فشار و آسیب فیزیکی ممکن است باعث تحلیل لثه و از بین رفتن مینای دندان شود. مسواک زدن خشن همچنین زمینه را برای سایش دندان ایجاد کرده و مینا را از بین می برد. انتخاب مسواک مناسبی که نه زیاد نرم و نه زیاد سخت باشد، برای حفظ دندان ها در برابر پوسیدگی و حساسیت مهم است. همچنین مسواک زدن بلافاصله پس از صرف غذا نیز به مینای دندان آسیب می رساند و دندان را حساس می کند. برای مسواک زدن بایستی حداقل 30 دقیقه صبر کرد؛ چراکه مینای دندان در این مدت نرم تر است و با مسواک زدن دچار آسیب می شود. حداقل دو مرتبه در روز مسواک بزنید و هر بار مسواک زدن باید حداقل دو دقیقه طول بکشد. استفاده از نخ دندان نیز برای حفاظت از دندان ها ضروری است. همچنین غرغره کردن دهانشویه های فلوراید دار نیز برای کمک به دندان های حساس مفید می باشد.
پوسیدگی ها یا ترمیم های نزدیک به عصب
هنگامی که دندان ها دچار پوسیدگی می شوند، معمولاً نشانه هایی در سطح دندان ظاهر می شود که یکی از این نشانه ها حساس شدن دندان به مواد غذایی سرد و گرم است. ترمیم های نزدیک به عصب دندان ها را ضعیف می کند و باعث می شود بیشتر به سرما و گرما حساس شوند. بدین منظور می توان از خمیردندان های ضد حساسیت استفاده کرد.
سایش دندانی و حساسیت دندان به سرما و گرما
سایش دندانی زمانی بروز می کند که مینای دندان از بین رفته باشد. باکتری های حاصل از مواد غذایی با ماندن روی دندان به تدریج بافت مینا را تخریب و دندان را دچار سایش می کنند. در نتیجه عاج دندان در معرض مستقیم با مواد غذایی قرار می گیرد و با خوردن مواد سرد و گرم حساس شده و درد می گیرد. در اینجا باید دانست که سایش دندان با پوسیدگی متفاوت است و در صورت سایش بیش از حد ممکن است دندان کاملاً از بین برود.
درمان حساسیت دندانی
در صورت حساسیت شدید دندان ها در ابتدا بایستی به دندانپزشک مراجعه کرد تا علت این حساسیت مشخص شود. چنانچه حساسیت دندانی خفیف باشد ممکن است روش هایی مانند استفاده از خمیر دندان های ضد حساسیت، فلورایدتراپی تجویز شود و در صورت سایش مینای دندان، پزشک از روش های باندینگ و ترمیم و اگر مینای دندان به طور کامل از بین رفته باشد، از پر کردن کانال ریشه استفاده می شود. اما در این میان علاوه بر مراجعه به دندانپزشک، بایستی یکسری نکات را رعایت کرد تا دندان ها کمتر دچار حساسیت و پوسیدگی شوند. تا حد ممکن از مصرف افراطی شیرینیجات و خوراکی های ترش پرهیز کنید. از خمیردندان های فلوراید دار و مسواک مناسب استفاده کنید. بلافاصله پس از مصرف ترشیجات دهان خود را با آب بشویید. حداقل نیم ساعت بعد از مصرف هر ماده غذایی دندان های خود را مسواک بزنید، چراکه قبل از این مدت مینای دندان ضعیف است و در معرض آسیب قرار دارد.
