روکش های دندانپزشکی یکی از راهکارهای مفید برای مشکلات دندانی می باشد که هم جهت پوشش عیب و نقص ظاهری دندان ها و هم برای درمان پرکردگی کانال ریشه دندان کاربرد دارند. انواع روکش دندان از جنس های مختلفی ساخته می شوند که شامل سرامیک(پرسلن)، زیرکونیا، سرامیک وفلز و تمام فلز، می باشند.
این روکش ها، یکی از محبوب ترین درمان های دندانپزشکی هستند که می توانند عیوب دندانی مانند فاصله دندانی، ناهمواری آن ها و لکه های دندانی را پوشش دهند. در این مقاله به بررسی انواع روکش دندان از نظر جنس می پردازیم.
روکش های سرامیکی (پرسلن)
پرسلن یا سرامیک طبیعی ترین ماده جایگزین مینای دندان به حساب می آید و تقریبا هیچ کس متوجه مصنوعی بودن آن ها نمی شود. روکش های دندانی پرسلن ورقه های بسیار نازکی هستند که با این ماده ساخته شده و به صورت جداگانه ترد و شکننده هستند اما هنگامی که به سطوح خارجی دندان پیوند می خورند، در برابر شکستگی مقاوم می شوند. این روکش ها برای بهبود زیبایی دندان ها ساخته می شوند.
از آنجاییکه روکش های پرسلن در مقایسه با روکش های فلزی و فلز و سرامیکی از مقاومت کمتری برخوردارند، بهتر است برای دندان های عقبی استفاده نشوند. همچنین روکش های پرسلن قیمت بالایی دارند و این به دلیل کیفیت بالای ساخت و مواد به کار رفته در آن می باشد که تا حد زیادی رنگ مواد غذایی را هم به خود جذب نمی کند.
کاربرد روکش پرسلن
- پوسیدگی دندانی
- شکستگی دندان
- فاصله دندانی
- تغییر رنگ دندان
- دندان های مخروطی شکل
مزایای روکش پرسلن
- طبیعی ترین و شبیه ترین ماده به مینای دندان
- دوام بالا نسبت به سایر روکش های زیبایی مانند کامپوزیت
- سازگار با ارگانیسم بدن انسان
- ظرافت و زیبایی
- دارای رنگ بندی متنوع از سفید با درجه بالا تا رنگ طبیعی دندان
- مقاومت در برابر رنگ پذیری مواد غذایی
- مقاومت بیش تر در برابر سایش
معایب روکش پرسلن
- هزینه بالا
- احتمال حساسیت دندانی در روزهای اول به دلیل سایش مینا
- نامناسب برای افرادی که عادت دندان قروچه دارند (که البته می توان از نگهدارنده استفاده نمود)
- مراقبت بالا
روکش تمام فلز
روکش های تمام فلز از آلیاژهای قیمتی نظیر طلا و پلاتینیوم، نیمه قیمتی که بیش تر از 25 درصدشان از آلیاژهای قیمتی تهیه شده و روکش فلزی معمولی نظیر نیکل ساخته می شوند که استیل ارزان ترین نوع روکش تمام فلز محسوب می شود. به دلیل جنس این روکش ها که فلزی می باشد، در برابر خطراتی چون شکستن، مقاومت بسیار بالایی دارند و از این نظر بر سایر روکش های زیبایی مانند پرسلن، برتری دارند.
مزایای روکش تمام فلز
- تراش کمتر دندان
- عدم ایجاد آلرژی در افراد حساس
- ماندگاری و مقاومت بسیار بالا
معایب روکش تمام فلز
- ظاهر غیرطبیعی
- هزینه بالا
روکش زیرکونیا
روکش زیرکونیا زیرمجموعه روکش های سرامیکی است، اما بسیار مقاوم تر از روکش های تمام سرامیک می باشد. تاج های زیرکونیا از دی اکسید زیرکونیوم ساخته می شوند، که نوعی فلز بسیار بادوام و رایج ترین اکسید سرامیکی می باشد.
یکی از معایب احتمالی روکش زیرکونیا ظاهر مات آن است که باعث می شود کمتر از سایر روکش ها، طبیعی به نظر برسد. این موضوع به ویژه در مورد روکش هایی که تنها از زیرکونیای خالص ساخته می شوند، بیشتر مشهود است، اگرچه این تفاوت در دندان های عقبی دهان به چشم نمی آید.
روکش هایی که برای دندان های عقبی به کار می روند، به دلیل جویدن زیاد بایستی مقاومت بالایی داشته باشند؛ بنابراین روکش زیرکونیا به دلیل استحکام بالا، مناسب ترین گزینه برای پوشش دندان های عقبی افراد محسوب می شود.
مزایای روکش زیرکونیا
- استحکام بالا نسبت به روکش های پرسلن
- دوام طولانی مدت
- امکان التهاب کمتر در افراد حساس
- زیست سازگاری بالا با بدن انسان
- نیاز کمتر به تراش دندان طبیعی
- مقاومت بالا در برابر سایش
معایب روکش زیرکونیا
- ظاهر مات
- سختی بالا
- پوسیدگی در دندان زیر روکش
- هزینه بالا
روکش سرامیک و فلز
روکش های سرامیکی با زیرسازی فلز، روکش هایی هستند که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند و از دوام بالاتری نیز برخوردار هستند. از این روکش ها هم برای روکش زیبایی و هم برای پر کردگی های دندانی و درمان کانال ریشه استفاده می شود، زیرا در برابر فشار مقاوم می باشند.
روکش های سرامیک با زیرسازی فلز از نظر زیبایی نیز راضی کننده هستند، زیرا با حساسیت بالا در لابراتوار ساخته می شوند. روکش های پرسلن با زیرسازی فلزی از نوع اقتصادی ترین روکش ها می باشند. یکی از معایب روکش های سرامیک و فلز احتمال تحلیل رفتن دندان های مقابل دندان روکش شده می باشد.
مزایای روکش سرامیک و فلز
- دوام بالاتر نسبت به روکش های سرامیکی
- از نظر زیبایی قابل قبول می باشند(همرنگ بودن با دندان طبیعی)
- مقرون به صرفه تر از روکش های تمام فلز
معایب روکش سرامیک و فلز
نفوذپذیری نور به دلیل زیرسازی فلز به خوبی دندان های طبیعی نیست. بنابراین، خصوصیات زیبایی آن در مقایسه با روکش های زیرکونیوم و سرامیک در سطح متوسط قرار می گیرد. ممکن است به مرور زمان در سطح لثه دچار تغییر رنگ شوند. با وجود اینکه آلیاژ نیکل در ساخت این روکش ها به کار نمی رود، اما نمی توان این روکش ها را برای افرادی که به فلز آلرژی دارند، به کار برد.
چه کسانی نمی توانند از انواع روکش دندان استفاده کنند؟
در حالیکه اکثر افراد با مشکلات جزیی دندان، می توانند از داشتن روکش بهره مند شوند، اما مواردی نیز وجود دارد که در صورت داشتن آن ها، روکش برای فرد مفید واقع نمی شود.
- بستر ضعیف دندان (کیفیت پایین مینای دندان)
- عادت دندان قروچه
- ترمیم های زیاد در مقیاس وسیع
- بهداشت ضعیف دندان و دهان
- بیماری های شدید لثه
